Yorùbá. 粵語. 中文. Z Wikipedii, wolnej encyklopedii. Irène Joliot-Curie, zm. tamże) – fizykochemik laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie chemii, członkini Prezydium Honorowego Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego we Francji w 1944 r. Polki Marii Skłodowskiej-Curie Pierre’a Curie. Polska. Data urodzenia: 17 Listopada 1867. Data śmierci: 4 Lipca 1934. Maria Skłodowska Curie urodziła się 17 listopada 1867 roku w domu przy ulicy Freta 16 w Warszawie. Jej rodzice Bronisława i Władysław Skłodowscy pochodzili z drobnej szlachty, nie byli więc zamożni i Maria wychowywała się w trudnych warunkach, zarówno Maria i Pierre Curie około 1900 roku. Fot. Vitold Muratov / Wikimedia (CC BY-SA 3.0) 19 grudnia 1898 roku Maria Skłodowska-Curie notuje w dzienniku, że odkryła kolejny, po polonie, nieznany nauce pierwiastek – rad. Małżonkowie Curie nazywają go za łacińskim słowem „radius” – „promień”, bo tworzy delikatną poświatę w ciemnościach. 26 grudnia ogłaszają publicznie to Z Wikicytatów, wolnej kolekcji cytatów. Maria Salomea Skłodowska-Curie, z wykształcenia także , dwukrotna laureatka. Chcę Ci powiedzieć także, że dostałam nominację na Twoją katedrę i się znaleźli głupcy, którzy mi tego winszowali. Chciałabym żyć w kraju, gdzie odczyty są zabronione, a dziennikarzy się prześladuje…. . Maria Skłodowska-Curie (1867-1934) była fizyczką i chemiczką, nagrodzoną dwukrotnie Nagrodą Nobla. Była prekursorką nowej dziedziny chemii – radiochemii. Kim była Maria Skłodowska-Curie? Krótki życiorys z najważniejszymi informacjamiBiografia rozszerzona Marii Skłodowskiej-CurieCiekawostki o Marii Skłodowskiej-CurieŹródła Kim była Maria Skłodowska-Curie? Krótki życiorys z najważniejszymi informacjami Maria Skłodowska-Curie urodziła się w 1867 roku w Warszawie, w Królestwie Polskim, które było wówczas częścią Imperium Rosyjskiego. W 1891 roku wyjechała do Paryża, aby podjąć studia na Sorbonie. Następnie rozwinęła tam swoją karierę naukową. W 1895 roku poślubiła Piotra Curie (1859-1906). Mieli dwie córki: Irene Joliot-Curie (1897-1956) i Eve Curie (1904-2007). W toku badań minerałów promieniotwórczych odkryła wraz z mężem nowe pierwiastki: polon i rad, za co w 1903 roku otrzymali Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki. Po tragicznej śmierci męża w 1906 roku Maria objęła katedrę fizyki na Sorbonie. W 1911 roku otrzymała samodzielną Nagrodę Nobla, tym razem w dziedzinie chemii, za pracę nad właściwościami fizycznymi i chemicznymi polonu i radu. Zajmowała się także rozpadem promieniotwórczym i wykorzystaniem radioaktywności w medycynie, tworząc podstawy stosowania przewoźnych aparatów rentgenowskich i kierując francuską służbą radiologiczną w czasie pierwszej wojny światowej. Następnie pracowała w nowo powołanym instytucie Radowym. Zmarła w 1934 roku z powodu ostrej białaczki leukopenicznej. Jako przyczynę wskazuje się wieloletni kontakt z pierwiastkami promieniotwórczymi, jednak współcześni naukowcy przychylają się bardziej do tezy, że było to związane z nadmiernym kontaktem z promieniami rentgenowskimi. Biografia rozszerzona Marii Skłodowskiej-Curie Maria Skłodowska-Curie urodziła się 7 listopada 1867 r. w Warszawie, w Królestwie Polskim, które było wówczas częścią Imperium Rosyjskiego. Pochodzenie Pochodziła z drobnej szlachty (herbu Dołęga po ojcu, Topór po matce), będąc w rodzinie piątym i ostatnim dzieckiem. Rodzina miała tradycje pedagogiczne, ponieważ nauczycielem był zarówno jej dziadek, jak i ojciec, który specjalizował się w matematyce i chemii. Dom w którym dorastała, był przesiąknięty duchem patriotyzmu. W kierunku pedagogicznym udali się również członkowie jej rodzeństwa, dwoje z nich było lekarzami, a jedna z sióstr pedagogiem. Światopogląd młodej Marii ukształtował się pod wpływem ojca, a także ze względu na stosunkowo młody wiek matki, w którym odeszła na gruźlicę. Wówczas to, śladami ojca, została ateistką, lub, według niektórych i jej samej – agnostykiem. Edukacja i światopogląd Maria podjęła naukę w gimnazjum. To wtedy odeszła matka i siostra. Znała już wówczas cztery języki obce oraz matematykę, co było powodem udzielania przez nią korepetycji. Ostatecznie w wieku lat szesnastu określiła się jako ateistka, miejsce wiary i Boga, tak obecnego w życiu jej głęboko wierzącej matki, zastąpiła nauka. Ukończyła szkołę średnią w Warszawie ze złotym medalem, po czym przez osiem lat była nauczycielką, w tym również osobistą nauczycielką i guwernantką szlacheckich rodzin. Młodzieńcza miłość Osiemnastoletnia Maria Skłodowska była guwernantką w miejscowości Szczuki koło Ciechanowa u państwa Żorawskich, którzy dzierżawili tą wioskę. Byli ludźmi majętnymi. Maria zakochała się w synu Źorawskich, Kazimierzu. Był on dziewiętnastoletnim studentem matematyki. Francoise Giroud, biografka noblistki pisała o nim: był to piękny chłopiec, pełen uroku, zręczny łyżwiarz, świetny tancerz, dobra partia, na którą czyhały wszystkie matki w okolicy. Zakochali się w sobie i postanowili się pobrać, lecz na przeszkodzie stanęli rodzice Kazimierza, którzy uważali że ich syn nie powinien się żenić z osobą o tak niskim statusie społecznym i nie posiadającą żadnego majątku. Lucjan Biliński powiedział: Być może, gdyby była jego żoną nie poszłaby tak daleko w głąb nauki, a na pewno nie zostałaby noblistą. Ale może byłaby szczęśliwsza w życiu. Maria poświęciła się studiom. Wstępne przygotowania do badań eksperymentalnych z chemii i fizyki odbyła w laboratorium przy Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie. Emigracja Trafiła następnie do siostry do Paryża. Towarzyszyła temu powzięta lata wcześniej umowa z siostrą, w myśl której ta pomoże Marii w momencie gdy wykształci się sama za granicą, i tak też się stało. W latach 1891-95 r. Maria studiowała na Wydziale Matematyczno – Przyrodniczym w Sorbonie. Jej nauczycielami byli nauczyciele wybitni, o światowej sławie. Grała jednocześnie w ramach swoistej odskoczni w amatorskim teatrze. Poznała wtedy chociażby Jana Paderewskiego, z którym łączył ją patriotyzm. W efekcie poświęcona naukom otrzymała licencjaty nauk fizycznych i matematycznych. Na swej drodze poznała też Gabriela Lipmanna, który wspomógł ją w zdobyciu stypendium naukowego, co też się stało, a dzięki czemu mogła się poświęcić badaniom nad magnetyzmem równych rodzajów stali. W domu prof. Kowalskiego tymczasem poznała o osiem lat starszego Piotra Curie, z którym szybko znalazła wspólny język, a to ze względu na tożsame zainteresowania oraz jego spore osiągnięcia naukowe dotyczące piezoelektryczności lub, od jego nazwiska, odkrywcą „prawa Curie”. W dniu 26 lipca 1895 roku w merostwie Sceaux pod Paryżem odbył się ich ślub cywilny, a Maria przyjęła obywatelstwo francuskie. Był to skromny ślub, a w podróż poślubną udali się oni na rowerach. W roku 1897 na świat przyszła ich córka Irene. Praca Pierwsza samodzielna praca Marii Skłodowskiej-Curie związana był z jej przewodem doktorskim, a sama praca na temat promieniotwórczości (wtedy to zaproponowała nazwę „promieniotwórczość”). Bezpośrednimi badaniami, które stanowiły ówczesną bazę naukową były dokonania Henri’ego Becquerel’a na temat właściwości soli uranu i ich silnej fosforescencji. Ogłosił on wszakże, iż na podstawie jego doświadczeń można wnieść o istnieniu nowego, nieznanego promieniowania. Dowodził to na podstawie prac z zaczernianiem kliszy fotograficznej i obserwacji procesów jonizujących powietrze. Stąd to promienie Becquerela zostały podstawą dalszych prac Marii Curie-Skłodowskiej. Przy czym okazało się, że w swoich pracach Skłodowska zerwała z praktykami ówczesnych badaczy nowych promieni. Maria Curie-Skłodowska użyła bowiem do swych badań elektrometru, urządzenia precyzyjnego i czułego, a to zamiast metody fotograficznej, która ze względu na jakość ówczesnych klisz dawała, słusznie wnioskując, tylko wyniki jakościowe, wyniki niepowtarzalne i często błędne. Ponadto towarzyszyło jej silne postanowienie, aby w tym celu postawić na badania dostępnych minerałów, skał i innych substancji. Kierunek badań To zerwanie z przeszłością od razu przyniosło przełomowy wynik. Wpierw przyjęła, iż natężenie promieni Becquerela zależy od zawartości uranu w próbce i jest do niej proporcjonalne. To spostrzeżenie pociągnęło za sobą wyciągnięcie słusznego wniosku, że zawartość uranu oraz wspomniana proporcja jest zasadniczą właściwością atomową uranu. Kolejnym osiągnięciem Marii było udowodnienie, że poza uranem także tor emituje promieniowanie. Ale to nie koniec, by nie powiedzieć, że był to dopiero początek. Otóż kazało się wkrótce, że natężenie promieniowania w różnych minerałach zawierających uran nie jest proporcjonalne do zawartości tego pierwiastka. I to właśnie było rewolucyjne, bowiem na tej podstawie badaczce udało się wysunąć śmiałą hipotezę, że istnieje nowy, nieznany pierwiastek promieniotwórczy, którego obecność zmienia kształt otrzymywanych parametrów. Jakkolwiek dzięki systematycznym badaniom stwierdziła promieniotwórczość toru, to odkrycia takiego niezależnie dokonał również niemiecki fizyk Gerhard Schmidt, utrwalając tylko częściowo, a w dodatku błędne wyniki Becquerela. Praca Skłodowskiej poparta aktywnością w tym zakresie również jej męża właśnie to miała wkrótce podważyć. Odkrycia Maj 1898 roku był przełomowy, małżeństwo bowiem ponownie skierowało uwagę badaczy na promienie Becquerela. Dwa miesiące później, po niezwykle uciążliwej pracy mającej na celu wydzielenie poszukiwanej substancji z blendy smolistej, małżonkowie Curie donieśli o odkryciu nowego pierwiastka promieniotwórczego. – Niektóre rudy, zawierające uran i tor (blenda smolista, chalkolit, uranit), są bardzo aktywne pod względem emisji promieni Becquerela – opisywali w doniesieniu. – W poprzedniej pracy jedno z nas wykazało, że ich aktywność jest nawet większa od aktywności uranu i toru i wyraziło opinię, że fakt ten należy przypisać jakiejś innej, nadzwyczaj aktywnej substancji, która znajduje się w tych rudach w bardzo nieznacznej ilości – brzmiało wyjaśnienie. – Przypuszczamy, że ciało, które wyodrębniliśmy z blendy smolistej, zawiera nieznany jeszcze metal, zbliżony do bizmutu pod względem właściwości chemicznych. Jeśli istnienie tego metalu się potwierdzi, proponujemy dla niego nazwę «polon» od nazwy ojczyzny jednego z nas. Trud emancypacji Na nieco inne spojrzenie w związku z karierą i osiągnięciami Skłodowskiej można pokusić się przez wzgląd na spojrzenie współczesnych krajowych ośrodków naukowych. Kluczowym źródłem może być chociażby Uniwersytet Marii – Curie Skłodowskiej, który zwraca uwagę na pewien aspekt pracy swego patrona: – W okresie, gdy kobiety miały trudności z dostaniem się na wyższe uczelnie i kiedy odmawiano im wielu praw, zwłaszcza studiowania nauk ścisłych na równi z mężczyznami, wielu ludziom wydawało się mało prawdopodobne, by wspaniały pomysł systematycznego badania promieniotwórczości mógł się zrodzić samodzielnie w głowie młodej Polki. Jest to tymczasem prawda, ponieważ wśród Francuzów tamtego czasu częste było takie oto przekonanie, że to wybitny uczony Piotr Curie jako autor rzeczywisty osiągnięć podsunął swej żonie temat badań i czuwał nad nimi, natomiast Maria pełniąc tylko rolę pomocniczą zademonstrowała efekty jego pracy światu nauki. Dziś, z perspektywy czasu, oraz całości źródeł, do których dostęp jest względnie powszechny, widać jednak dobitnie, że wszystkie znane fakty świadczą o błędach i niesprawiedliwości ówczesnych pochopnych sądów. Maria Skłodowska-Curie, podkreślała, że odkrycia w dziedzinie promieniotwórczości są wspólnym dziełem jej i jej męża. Warto podkreślić przy tym z całą mocą, że kierunek badań i zagadnienie promieniotwórczości jako takiej wybranych substancji, oraz metody pracy nad nimi, były i na zawsze pozostaną autorstwa Marii Skłodowskiej-Curie. Ten fascynujący temat Skłodowska zaszczepiła następnym pokoleniom badaczy, którzy mogli w ten sposób tylko potwierdzić prawdziwość tez wyprowadzonych z jej badań. Pierwsza Nagroda Nobla Rok 1903 przyniósł małżeństwu Curie Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki. Małżeństwo cieszy się sukcesem, Maria podróżuje odbierając w różnych ośrodkach uniwersyteckich miast europejskich nagrody i wyróżnienia. W roku 1904 na świat przychodzi druga córka Marii i Piotra – Eve. Śmierć męża Dobrą passę życiową przerywa jej niesłychany dramat i tragedia w postaci śmierci męża w roku 1906. Zginął on w trywialny sposób – zamyślił się przechodząc przez ulicę i wpadł pod wóz zaprzężony w konie. Poturbowany przez kopyta upadł, a koło wozu zmiażdżyło mu czaszkę. Maria Curie-Skłodowska załamana po wypadku pisała: „zgasła we mnie cała chęć do życia”. Maria przez rok zamieszczała osobiste wpisy w tzw. „Dzienniku żałobnym”. Rząd chciał jej przyznać emeryturę po zmarłym mężu, jednak odpowiedziała, że sama potrafi się utrzymać i zapewnić godny byt swoim dzieciom. Po tragicznej śmierci męża Maria Skłodowska-Curie opiekowała się dwójką małych dzieci oraz kontynuowała działalność naukową i dydaktyczną. Miesiąc po śmierci męża otrzymała po nim katedrę fizyki, co sprawiło, że została pierwszą kobietą profesorem, wykładającą na Sorbonie. Skandaliczny romans W latach 1910-1911 Maria Skłodowska-Curie wdała się w romans w francuskim fizykiem Paulem Langevinem. Był on żonaty i miał czwórkę dzieci. Rozpoczęła się w związku z tym wielka burza w którym brali udział Maria, Paul i jego żona. Uczestniczyły w nim media, a jeden z artykułów spowodował, że przed domem noblistki pojawił się tłum z okrzykami „Precz z cudzoziemką!”, „Złodziejka mężów!”. Rozgłos sprawił, że ich romans się zakończył, jednak w najgorętszym momencie tej sprawy Maria otrzymała informację z Komitetu Noblowskiego, że otrzymuje Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii. Wieści o skandalu obyczajowym dotarły do szwedzkiej opinii publicznej. Christopher Aurivillius, sekretarz szwedzkiej Królewskiej Akademii Nauk pełen obaw o to co może stać się podczas odbierania Nagrody próbował odwieść ją od przyjazdu, jednak Maria przyjechała do Sztokholmu i przywitano ją z szacunkiem, a Szwedzkie Zrzeszenie Kobiet Uczonych wydało na jej cześć bankiet. Druga Nagroda Nobla W 1911 r. została uhonorowana drugą Nagrodą Nobla, tym razem z chemii. Droga do tego odznaczenia nie była jedna usłana różami. Oto zanim się to stało Maria Skłodowska-Curie zdążyła otrzymać w swych badaniach nowe substancje, podała też definicję międzynarodowego wzorca radu. Ponadto brała także czynny udział w konferencjach i spotkaniach międzynarodowych brała udział w słynnej na świecie konferencji Solvaya. I jakby tego było mało wspólnie z grupą przyjaciół odnalazła czas i zaangażowanie, aby stworzyć szkołę, gdzie dzieci uczono według metod całkiem nowatorskich, bo w laboratoriach, muzeach, teatrach. Nie tylko szowinizm.. A mimo to w 1911 Maria zgłaszając swoją kandydaturę do Francuskiej Akademii Nauk, przepadła w głosowaniu, co zostało jakby naturalne i konsekwentne z czysto pragmatycznych pobudek francuskiego środowiska naukowego. Otóż była po pierwsze kobietą, po drugie Polką, z kraju nieistniejącego, w dodatku pod berłem rosyjskiego Cara, to jeszcze oprócz seksizmu i ksenofobii doszły w trakcie aspekty antysemickie, bowiem podejrzewano ją o żydowskie pochodzenie. Sam fakt, iż została pierwszym człowiekiem wyróżnionym Nagrodą Nobla dwukrotnie i pierwszą kobietą laureatką Nobla w dziedzinie chemii, nie był jednak na tyle silny, aby pokonać siłę stereotypów tkwiących w umysłach twardogłowych i pełnych uprzedzeń, mimo że na ustach wielu z nich wybrzmiewało jak zwykle francuskie: „Wolność, Równość, Braterstwo”. Tymczasem Skłodowska poświęciła się działalności organizacyjnej i społecznej, współpracując i tworząc Pracownie Radiologiczną Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. W wyniku jej usilnych, i jak można sobie wyobrazić, trudnych starań, jednak w roku 1912 rozpoczęto zgodnie z jej wolą budowę Instytutu Radowego w Paryżu, w którym zorganizowała dział badań nad fizycznymi i chemicznymi właściwościami ciał promieniotwórczych, dając też początek działowi biologicznemu w tejże jednostce. Działalność w czasie I wojny i po niej Podczas I wojny światowej nie pozostała obojętna – zorganizowała bowiem, i jako kierowniczka zaangażowała się w służbę rentgenowską ministerstwa spraw wojskowych. Dzięki jej staraniom powstało około 200 nowych lub ulepszonych stacji radiologicznych. Przekazała armii, dodajmy, że francuskiej, 20 ruchomych ambulansów rentgenowskich. Zaznaczył się w dorobku radiologicznym francuskim również rok 1916, kiedy to dzięki staraniom Skłodowskiej powstał, po pierwsze – pierwszy we Francji wydział radiologiczny, a po drugie oddział radioterapii w Instytucie Radowym. Na szczęście z jej talentu mogła skorzystać również odrodzona Polska, ponieważ powzięto z sukcesem budowę placówki naukowo leczniczej Instytutu Radowego w Warszawie. Jego otwarcie sygnowała swoją osobistą obecnością. Dzięki temu mogło też dojść w roku 1947 do powstania jego filii w Gliwicach, a w 1951 r. w Krakowie. Choroba i śmierć Maria podczas swojej ostatniej podróży do Polski w 1932 roku spotkała swoją dawną miłość, Kazimierza Żórawskiego. Był on wówczas wybitnym matematykiem i rektorem Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zaprzyjaźnili się znowu. Pocieszał ją w chorobie i przekonał, aby odkryła przed światem swoją najbardziej skrywaną tajemnicę mówiącą o tym, że rad jest szkodliwy. Pomimo choroby i śmierci wielu pracowników laboratoriów radowych na całym świecie Maria nie dopuszczała do siebie tej myśli lub ukrywała prawdę. Dobrze się stało, że spotkała pod koniec swojego życia swoją pierwszą miłość. Skutki zabrania tej tajemnicy do grobu mogłyby być tragiczne dla wielu uczonych, i nie tylko dla nich. Była jedną z pierwszych śmiertelnych ofiar choroby popromiennej. W wyniku kilkudziesięcioletniej pracy z pierwiastkami takimi jak uran, rad i polon. Maria Skłodowska-Curie zmarła w wieku 67 lat, 4 lipca 1934 roku. Powodem była ostra białaczka leukopeniczna na tle nabytej pancytopenii, a to w wyniku poddania się Skłodowskiej długotrwałemu oddziaływaniu promieniowania jonizującego. Jednak współcześni naukowcy przychylają się raczej do tezy, że to nie badania nad uranem i radem doprowadziły do choroby Marii, lecz jej humanitarna działalność w czasie I wojny światowej. Maria wraz z towarzyszącą jej córką Irene, która została później naukowcem, zajmowały się szkoleniem personelu medycznego w korzystaniu z urządzeń rentgenowskich, za pomocą których odnajdywano odłamki w ciałach rannych żołnierzy. Wykonały setki prześwietleń, co prawdopodobnie uratowało życie wielu rannych żołnierzy. Badanie pojedynczego żołnierza trwało pół godziny, lecz osoby obsługujące aparat otrzymywały dawkę promieniowania wielokrotnie. Współcześni specjaliści wskazują, że to właśnie ta praca doprowadziła do choroby popromiennej Marii, zwłaszcza że Irene również zmarła na białaczkę, choć w pracy nad promieniotwórczością używała ekranów i fartuchów ochronnych. Pochowano ją na cmentarzu w Sceaux obok męża Pierre’a. 20 kwietnia 1995 r. szczątki Marii i Pierre’a Curie przeniesiono do Panteonu w Paryżu, co jest zaszczytem związanym z ich zasługami dla nauki. Ciekawostki o Marii Skłodowskiej-Curie Jako jedyna kobieta w historii otrzymała Nagrodę Nobla dwukrotnie, a jako jedyna uczona otrzymała te Nagrody w dwóch różnych dziedzinach nauk przyrodniczych. Była jedną z pierwszych kobiet, które uzyskały prawo jazdy. W dodatku zrobiła również prawo jazdy na samochody ciężarowe. Szkoci w 2015 roku uznali ją za najbardziej wpływową kobietę 200-lecia, a w rankingu przeprowadzonym w Wielkiej Brytanii zajęła drugie miejsce (tuż po Margaret Thatcher). Maria Skłodowska-Curie poznała w 1909 roku podczas obchodów 350-lecia Uniwersytetu Genewskiego Alberta Einsteina, co następnie przerodziło się w długotrwałą znajomość, pełną przyjaźni. Kiedy Einstein zabiegał o stanowisko profesora na Politechnice w Zurychu to Curie-Skłodowska napisała list rekomendujący go na stanowisko. W 1913 roku Maria z córkami i Albert ze starszym synem wybrali się w Alpy. Ewa Curie wspominała, że podczas tej wycieczki Maria i Albert zazwyczaj szli z przodu, dyskutując na tematy naukowe. Przyjaźnili się oni raczej na gruncie towarzyskim, a mniej na gruncie naukowym, gdyż pola ich zainteresowań badawczych nie pokrywały się, a korespondencja nie wskazuje, aby wymieniali ze sobą jakieś naukowe idee. Albert Einstein po śmierci Marii w roku 1934, mówił na uroczystości w Nowym Jorku jej poświęconej , że miał szczęście być związany z nią wzniosłą oraz pogodną przyjaźnią i podziwiał zawsze jej wybitną osobowość. Wskazywał na jej wymagania wobec siebie, skromność, obiektywizm i oddanie społeczeństwu. Zauważył, że gdyby chociaż część tych wartości była obecna wśród europejskich intelektualistów to Europę czekałaby lepsza przyszłość. Maria i Piotr w podróż poślubną po Bretanii wyruszyli na rowerach. Córka Marii i Piotra – Irene, otrzymała z mężem Fryderykiem Nagrodę Nobla w 1935 roku za odkrycie zjawiska sztucznej promieniotwórczości. Noblistą został również mąż Eve, drugiej córki państwa Curie, Henri Labouisse. Otrzymał pokojową Nagrodę Nobla jako przewodniczący UNICEF. Eve miała w zwyczaju żartować, że przynosi wstyd swojej rodzinie, ponieważ jako jedyna nie dostała Nobla. Była za to osobą długowieczną i dożyła 103 lat, umierając w 2007 roku. Wśród przyjaciół Marii było aż 5 prezydentów: prezydenci Polski – Stanisław Wojciechowski i Ignacy Mościcki, prezydenci USA – Warren Harding i Herbert Hoover oraz prezydent Czechosłowacji – Tomáš Garrigue Masaryk. Piotr Curie przeprowadził na sobie eksperyment zbliżenia do skóry własnej ręki próbki radu, co wywołało głębokie oparzenie. Obserwował on ranę i opisywał proces jej powstawania i gojenia, sporządzając szczegółowe notatki. Te eksperymenty naprowadziły lekarzy na pomysł wykorzystania pierwiastków promieniotwórczych do leczenia chorób skóry, w tym nowotworów. Noblistka podpisywała się na wiele sposobów: Madame Curie, Marie Curie, Marie Curie-Skłodowska, Marie Skłodowska-Curie czy nawet Madame Pierre Curie. Najczęściej przyjmowała wersję Curie-Skłodowska, co wynika z francuskich zwyczajów. Źródła Szkolny Słownik Biograficzny, Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków 1996 Oksfordzki słownik biograficzny, Wydawnictwo Świat Książki, Warszawa 1999 Ciekawe artykuły: Niezwykły życiorys: Polub nas: Tagi: Maria Skłodowska-Curie to jedna z naszych najbardziej znamienitych rodaczek. Warto zatem wiedzieć o niej nieco więcej, niż powie nam kilka zdań w encyklopedii. 1) Maria urodziła się w Warszawie Swoją francuską część nazwiska zawdzięcza dopiero mężowi. 2) Maria urodziła się jako piąte dziecko w rodzinie nauczycielskiej Jej ojciec był nauczycielem matematyki i fizyki, zaś matka przełożoną pensji 3) ukochanym psem rodziny Skłodowskich był Lancet wyżeł Kilkunastoletnia Maria nawet sportretowała swojego pupila. 4) kiedy Maria miał 9 lat jej najstarsza siostra zmarła na tyfus Reszta rodzeństwa przeżyła okres dzieciństwa i każde z nich osiągnęło wybitny zawód. 5) Dwa lata po śmierci siostry, Marii zmarła matka Uznaje się, że od tego momentu Maria stała się ateistką. 6) Maria poszła do szkoły dopiero w wieku 10 lat Zaczęła wówczas uczęszczać do pensji, którą prowadziła jej matka. 7) Maria przez rok nie uczęszczała w ogóle do szkoły To aż wydaje się dziwne, że słynna noblistka miała rok przerwy w nauce, niemniej jednak tak było. Po śmierci matki i ukończeniu gimnazjum, Maria wyjechała do krewnych ojca na wieś na rok, aby zregenerować siły. 8) Na początku Maria udzielała korepetycji Zanim podjęła naukę na uczelni wyższej, Maria po powrocie z majątku ziemskiego rodziny ojca, udzielała korepetycji z języków obcych oraz matematyki i fizyki. 9) Ważna w życiu Marii była Bronisława Piasecka Bronisława Piasecka była nauczycielką, wyznającą idee pozytywizmu. Dzięki niej… 10) Maria i jej siostra Bronisława uczęszczały na Uniwersytet Latający Właśnie dzięki namowom Bronisławy Piaseckiej. 11) Najpierw do Paryża wyjechała Bronisława Maria i Bronisława tak były zafascynowane nauką, że postanowiły wyjechać do Francji na studia. 12) Maria utrzymywała Bronisławę na studiach a potem Bronisława Marię Niestety studia w Paryżu to była dość kosztowna sprawa, dlatego siostry umówiły się, że najpierw jedna z nich wyjedzie, a druga będzie ją utrzymywać, a potem zamienią się rolami. 13) Maria udzielała tajnych lekcji dzieciom ze wsi W ramach utrzymywania siostry, Maria pracowała jako guwernantka między innymi u rodziny Żorawskich. Tam też we wsi uczyła dzieci, co było wówczas surowo zakazywane przez władze. 14) Maria była zaręczona z synem Żorawskich Był on młodym matematykiem. Niestety do ślubu nie doszło, ponieważ nie zgodzili się na to rodzice Kazimierza. 15) Po raz pierwszy z analizą chemiczną Maria zetknęła się laboratoriach Muzeum Przemysłu i Rolnictwa To tu po zerwaniu zaręczyn zaczęła pracować Maria i tu też zaczęła się fascynować chemią. 16) Jej siostra Bronisława została lekarzem 17) Bronisława, siostra Marii poślubiła Kazimierza Dłuskiego – lekarza To do nich w końcu przyjechała Maria, aby zacząć studiować w Paryżu. 18) Maria znała się z Ignacym Paderewskim Poznała go podczas przedstawienia w Paryżu. 19) Maria występowała w amatorskim teatrze podczas studiów na Sorbonie Mało kto wie, że Maria – słynna noblistka z chemii i fizyki miała również swoje pasje, a jedną z nich był teatr. 20) Maria ukończyła na Sorbonie fizykę i matematykę Fizyka i matematyka wówczas był jej najbliższe – wcale nie chemia! źródło: Henri Manuel / Wikipedia 21) Podczas studiów Maria miała stypendium naukowe Pomógł jej w tym Gabriel Lippmann. 22) Maria wyszła za mąż za Pierre Curie Maria poznała go u profesora Józefa Wierusza – Kowalskiego 23) Pierre Curie był 8 lat starszy od Marii 24) Maria i Pierre wzięli jedynie cywilny ślub Nie zapominajmy, że Maria była wówczas ateistką! Piotr generalnie podzielał jej pogląd. 25) W podróż poślubną Maria i Pierre Curie pojechali na rowerach To stanowiło niemały skandal. Maria i Piotr pożyczyli rowery od przyjaciół i pojechali zwiedzać malownicze zakątki Francji. Niewiele par decydowało się wówczas na tak oryginalną podróż poślubną. 26) Podczas podróży poślubnej na rowerach Maria miała krótszą spódnicę i jeździła bez kapelusza To stanowiło niemałe złamanie tradycji. Panie bowiem z zasady nie mogły nosić krótkich sukien, a już jazda bez kapelusza była nie do przyjęcia! 27) Marię zainspirowały prace Becquerela To on jako pierwszy zaczął badać sole uranu. 28) Elektrometr wynaleziony przez Pierre Curie i jego brata odegrał dużą rolę w odkryciu promieniotwórczości. Był on dokładniejszy niż klisza Becquerela. 29) Polon został tak nazwany na cześć Polski. Maria mimo emigracji ciągle czuła się silnie związania z Polską. 30) W odkryciu radu brał także udział Gustav Bémont. Był to współpracownik Marii i Piotra – dzisiaj niestety się o nim czasem zapomina. Brał on udział także w pracach nad radem. 31) Pierre i Maria mieli córki Irenę i Evę Co ciekawe jedna z nich poszła w ślady rodziców. 32) Jedno dziecko Marii, córka zaraz po urodzeniu zmarła Maria tak naprawdę była w ciąży trzy razy, jednak raz dziecko zmarło po urodzeniu. Dzisiaj wydaje się to nie do pomyślenia, jednak wówczas było zjawiskiem dość częstym. 33) Nagroda Nobla z fizyki była przyznana nie tylko Marii, ale też Pierr’owi oraz Becquerelowi. Warto pamiętać, że w istocie dostali oni wspólnie nagrodę Nobla. 34) Pierre Curie zmarł potrącony przez konny wóz ciężarowy Wydarzyło się to trzy lata po otrzymaniu przez Piotra i Marię nagrody Nobla w dziedzinie fizyki 35) Maria prowadziła Dziennik Żałobny po śmierci Piotra 36) Maria mając 38 lat objęła katedrę fizyki Pomimo licznych dokonań Marii na polu naukowym, dopiero po śmierci jej męża, władze uczelni zgodziły się, aby objęła po nim katedrę. 37) Maria była pierwszą kobietą profesorem na Sorbonie Obejmując katedrę po mężu, Maria stałą się pierwszą w historii kobietą profesorem na francuskiej Sorbonie. 38) Maria przyjaźniła się z Einsteinem Mało osób o tym wie, jednak Maria często rozmawiała z Einsteinem, wymieniali też listy i uwagi. 39) Maria wraz z przyjaciółmi utworzyła szkołę dla dzieci Maria i jej znajomi z Sorbony zgodnie uważali, że metody w szkole zupełnie nie służą nauce. Dlatego też postanowili sami nauczać wspólnie swoje dzieci. Każde z nich zajęło się w sposób nowatorski nauką jednego przedmiotu, czym budzili niemałe zgorszenie, ponieważ zajęcia dla dzieci prowadzili na Sorbonie. 40) Francuska Akademia Nauk odrzuciła kandydaturę Marii Niestety poglądy dyskryminujące kobiety były wówczas naprawdę bardzo silne. 41) Pierwszą kobietą we Francuskiej Akademii Nauk była doktorantka Marii – Marquerite Perey Warto jednak zaznaczyć, że zadziało się to dopiero w 1962 roku 42) Maria miała romans z Paulem Langevinem Był to francuski fizyk, zaś ich romans trwał około roku. 43) Współcześni Marii oskarżali, że jest ona Żydówką To była jedna w większych obelg. 44) Maria miała na drugie imię Salomea Było ono nadane po jej babce. Warto dodać, że w tamtych czasach było to w Polsce wcale nie takie rzadkie imię. 45) Pierwsza nagroda Nobla była za prace nad zjawiskiem promieniotwórczości. Wiele osób myśli, że pierwszą nagrodę Nobla Maria otrzymała za odkrycie polonu, drugą za radu, jednak jest to nieprawda. 46) Druga Nagroda Nobla dla Marii przyznana była w dziedzinie chemii No właśnie – podczas kiedy pierwsza nagroda była przyznana w dziedzinie fizyki Marii, jej mężowi oraz Becquerelowi, tak drugą Maria dostała już samodzielnie za odkrycia z dziedziny chemii. 47) Druga Nagroda Nobla była za odkrycie radu i polonu No właśnie – drugą Nagrodę Nobla Maria otrzymała za odkrycie dwóch nowych pierwiastków promieniotwórczych. 48) Małżonkowi Curie mieszkali z ojcem Piotra Eugene Curie kochał literaturę i często zajmował się dziewczynkami. 49) Maria założyła Instytut Radowy Warto wspomnieć o tym, że stamtąd wyszło jeszcze czworo noblistów! 50) Na początku I wojny światowej córki Marii wyjechały na wakacjach. Zajmowali się nimi przyjaciele Marii. Później jednak siedemnastoletnia wówczas Irena wróciła, aby pomóc matce. 51) Maria musiała strzec radu podczas I wojny światowej Rząd Francji orzekł, że rad jest niebezpieczną substancją, obce rządy mogą go wykorzystać i dlatego Maria wywiozła go do Bordeaux. 52) Maria czynnie uczestniczyła w I wojnie światowej Mało osób o tym wie, ale Maria nie mogąc pomóc wówczas Polsce, skonstruowała specjalne małe aparaty rengtgenowskie umożliwiające szybką diagnostykę i jeździła z nimi do szpitali polowych wraz z córką oraz lekarzami wojskowymi. 53) Maria zrobiła prawo jazdy Było to w 1916 roku – jako jedna z pierwszych kobiet na świecie je miała! 54) Maria Meloney, amerykańska dziennikarka nie mogła uwierzyć w skromne życie Marii Kiedy po pierwszej wojnie światowej dziennikarka przyjechała do Francji, postanowiła przede wszystkim odwiedzić kobietę, która jej niezmiernie imponowała – Marię Skłodowską – Curie oraz jej słynny Instytut Radowy. Była niezwykle zadziwiona tym, że Maria nie jest w ogóle bogatą osobą, a co więcej w słynnym Instytucie Radowym jest bardzo mało radu. 55) Maria z córkami wyjechała na rok do Stanów Właśnie dzięki inicjatywie Marii Meloney – oprócz zwiedzania uzbierano wówczas gotówkę na gram radu oraz pieniądze potrzebne do dalszego zakupienia sprzętu do Instytutu. 56) Maria zmarła na chorobę popromienną Na początku lekarze uważali, że to zapalenie płuc albo gruźlica, jednak potem okazało się, że to złośliwa anemia będąca wynikiem nadmiernej ekspozycji na promieniowanie. 57) Maria zmarła w wieku 67 lat 58) Dopiero w rok po śmierci Marii, szczątki jej i jej męża przeniesiono do Panteonu 59) Maria zmarła w sanatorium Sancellemoz w Passy Towarzyszyła jej tam jej córka Eva, wówczas jako pielęgniarka. 60) Córka Marii, Irene Joliot- Curie także dostała Nagrodę Nobla Wraz ze swoim mężem – Frederickiem za odkrycie zjawiska sztucznej promieniotwórczości 61) Brat Marii Józef Skłodowski był znanym warszawskim lekarzem 62) Siostra Marii Helena została nauczycielką 63) Druga córka Marii – Eva została pianistką, dziennikarką i polityk” Od młodości nie wykazywała ona zainteresowania naukami ścisłymi, zaś świetnie sprawdzała się w muzyce i literaturze 64) Córka Marii Eva poślubiła noblistę Eva poślubiła Henry’ego Richardsona Labouisse’a, który otrzymał pokojową nagrodę Nobla 65) Eva, córka Marii żartowała, że jako jedyna nie ma nagrody Nobla 66) skandal z romansem Marii z Paulem wywołał kilka pojedynków 67) Aparat rentgenowski przewożony był samochodem marki Pegaut 68) Towarzystwo Naukowe Warszawskie z Henrykiem Sienkiewiczem na czele prosiło Marię, aby ta wróciła do Polski Maria nawet chciała to rozważyć, ale wówczas budowała Instytut Radowy, a zaraz potem wybuchła I wojna światowa. 69) W 1899 Maria wraz z mężem Piotrem wpięli się na Rysy Był to zdecydowanie niezwykły wyczyn jak na tamte czasy! 70) Wśród przyjaciół Marii było wielu prezydentów 71) Wszystkie rzeczy Marii skażone są izotopem radu Do tej pory trzymane są one w specjalnych pojemnikach. 72) Maria została pochowana w ołowianej trumnie Właśnie także z powodu ich radioaktywnego skażenia 73) Maria do tej pory jest jedyną kobietą na świecie, która dwukrotnie otrzymała Nobla 74) w 2015 Maria została uznana przez Szkotów za najbardziej wpływową kobietę 200- lecia. Warto jeszcze dodać, że w tym samym rankingu, ale przeprowadzonym w Wielkiej Brytanii Maria zajęła aż drugie miejsce! 75) Einstein uważał, że Maria jest jedyną niezepsutą przez sławę osobą. A warto dodać, że Einstein znał przecież wielu sławnych ludzi. 76) Maria była zapaloną cyklistką Rowery dopiero wówczas wkraczały na rynek – Maria chętnie wypróbowała tę nowość. 77) Maria nigdy nie była bogatą osobą To jest pewien komizm sytuacyjny, że kobieta o tak ogromnych zdolnościach i w wielu nagrodach wszystkie pieniądze przeznaczała na naukę. 78) Pewien dziennikarz wziął kiedyś Marię za służącą. Maria nigdy nie chodziła ubrana bardzo ekstrawagancko. 79) Maria już w dzieciństwie wyróżniała się ponadprzeciętną inteligencją Zauważyli to już rodzice Marii. 80) Tylko raz nagrano głos Marii Był to film nagrany z okazji otrzymania prze nią medalu Amerykańskiego Towarzystwa Radiologii. 81) Reszta rodziny Marii pochowana jest na Powązkach 82) Na grobowcu rodzinnym Skłodowskich na Powązkach znajduje się tablica upamiętniająca Marię 83) O Marii nakręcono wiele filmów 84) W najnowszym filmie rolę Marii zagrała Karolina Gruszka 85) Maria Skłodowska – Curie jest patronką bardzo wielu szkół i uczelni w Polsce oraz we Francji 86) Maria Skłodowska – Curie była również na uwieczniona na monetach polskich, francuskich i hiszpańskich 87) wnuczka Marii i wnuk Paula Langevina pobrali się 88) wiele osób z rodziny Marii stało się fizykami, chemikami albo astrofizykami 89) Na cześć prawnuka Marii, Yves’ a Langevin’ a, francuskiego astrofizyka, nazwano platenoidę pasa głównego 90) Maria dbała o wszechstronny rozwój swoich dzieci 91) Maria nosiła zazwyczaj ciemne, proste stroje 92) Córka Marii Eva, żartowała, że nie pasuje do rodziny – uwielbiała kreacje i światowe życie Warto dodać, że była ona dość rozpoznawalną osobą, a zamieszkała ostatecznie na Manhattanie w Nowym Jorku. 93) 2011 rok był rokiem Marii Skłodowskiej – Curie w Polsce 94) W Warszawie możemy się przejść po ścieżce edukacyjnej poświęconej tej uczonej 95) Przy ul. Freta 16 w Warszawie znajduje się muzeum Marii Skłodowskiej – Curie 96) Maria Skłodowska – Curie była pierwszą kobietą pochowaną w Panteonie 97) W ogrodzie Instytutu Radowego znajduje się drzewo posadzone przez Marię – obecnie jest to pomnik przyrody. 98) Maria została upamiętniona na wielu znaczkach pocztowych 99) Maria Skłodowska – Curie nienawidziła występować 100) Córka Marii, Eva napisała jej znaną biografię - (liczba ocen: 12) Unlimited PremiumDownloads Free Account Includes: Thousands of FREE teaching resources to downloadPick your own FREE resource every week with our newsletterSuggest a Resource! You want it? We'll make it24/7 customer support (with real people!) Sign Up Now to Download Jak wykorzystać tę prezentację o Marii Skłodowskiej-Curie? Szukasz prezentacji o Marii Skłodowskiej-Curie? Chcesz przygotować wspaniałą lekcję, na której przybliżasz dzieciom postać Marii Skłodowskiej-Curie? A może zabrakło ci czasu, aby przygotować ciekawej zajęcia i szukasz łatwych w użyciu zasobów, które wyratują cię z opresji? Related Searches Ratings & Reviews Curriculum Links Make a Request Resource Updates Please Sign In or Join for FREE to suggest a change for this updated the Main Version 5 months ago Jak wykorzystać tę prezentację o Marii Skłodowskiej-Curie?Szukasz prezentacji o Marii Skłodowskiej-Curie? Chcesz przygotować wspaniałą lekcję, na której przybliżasz dzieciom postać Marii Skłodowskiej-Curie? A może zabrakło ci czasu, aby przygotować ciekawej zajęcia i szukasz łatwych w użyciu zasobów, które wyratują cię z opresji? Jeśli odpowiedziałeś twierdząco na jedno lub więcej z wyżej postawionych pytań, ta wspaniała prezentacja o Marii Skłodowskiej-Curie to materiał w sam raz dla ciebie. Z jej pomocą przygotujesz ciekawszą, bardziej angażującą lekcję i co ważne, zajmie co to mniej dalej, by dowiedzieć się, jak wykorzystać tę prezentację o Marii wspaniała prezentacja o Marii Skłodowskiej-Curie opowiada o najważniejszych wydarzeniach z jej życia na 9 pięknie zaprojektowanych, kolorowych slajdach. Dzieci dowiedzą się z nich, jak wyglądało dzieciństwo przyszłej noblistki, gdzie słynna Polka wybrała się na studia, jakich dokonała odkryć i dużo wspaniała prezentacja o Marii Skłodowskiej-Curie jest nie tylko pięknie zaprojektowana, ale też łatwa do pobrania i gotowa do użycia w twojej klasie lub w domu. Możesz już teraz ściągnąć ją na swój komputer, aby mieć ją pod ręką na swojej następnej też ten plakat z cytatem z Marii Skłodowskiej-Curie, tę wykreślankę o Marii Skłodowskiej-Curie albo tę czytankę o Marii Skłodowskiej dzieciom spodoba się prezentacja o Marii Skłodowskiej-Curie?Chcesz mieć pewność, że dzieciom spodoba się prezentacja o Marii Skłodowskiej-Curie? Najlepiej przekonaj się o tym sam. Jak? Po prostu przetestuj ją w swojej klasie, lub z dziećmi w domu. Aby to zrobić, już teraz kliknij duży, zielony przycisk "pobierz" i ściągnij ten plik PowerPoint na swój komputer. Gotowe? Teraz możesz pokazać dzieciom tę prezentację bezpośrednio na ekranie komputera, lub przy pomocy rzutnika. Ta wspaniała prezentacja o Marii Skłodowskiej-Curie pozwoli ci skutecznie zaangażować uwagę twoich uczniów. Dzieci uwielbiają lekcje przygotowane z pomocą takich jak ten kolorowych, multimedialnych zasobów, które nie dają im czasu na nudę. A skoro już do nas trafiłeś, sprawdź też te zasoby na gazetkę ścienną o Marii Skłodowskiej-Curie, tę książeczkę o Marii Skłodowskiej Curie, albo tę czytankę o Marii Skłodowskiej-Curie. W naszym katalogu czekają na ciebie setki innych wspaniałych prezentacji, czytanek, kolorowanek, kart pracy innych wspaniałych materiałów na ciekawe lekcje w szkole, w przedszkolu i w odkryć dokonała Maria Skłodowska-Curie?Marię bardzo interesował metal o nazwie uran. Wydziela on niewidzialne gołym okiem promienie. Maria odkryła, że to promieniowanie powodowane jest przez zjawisko, które nazwała radioaktywnością. W czasie badań Maria i Piotr odkryli dwa nowe pierwiastki. Nadali im oni nazwy rad i polon. Nazwa polon pochodzi od łacińskiego słowa Polonia, czyli ważne fakty z życia Marii Skłodowskiej-Curie przybliżysz dzieciom z pomocą tej prezentacji PowerPoint. Liczba wyników dla zapytania 'curie': 182 Szukasz strony profilu Curie? Marie Curie Quiz Testwg Sofia137 Maria Skłodowska -Curie. Połącz w parywg Beatahero Klasa 4 Historia Maria Skłodowska-Curie Testwg Izabzoma Klasa 4 Klasa 5 Historia Polski Państwo Curie Znajdź słowowg Jstefa Polski Maria Skłodowska - Curie Testwg Pessoa1 Maria Skłodowska-Curie Prawda czy fałszwg Alohomora Klasa 4 Klasa 5 Historia Nauczanie języka polskiego jako obcego Maria Skłodowska - Curie Znajdź paręwg Szafoniwiktoria Klasa 4 Klasa 5 Klasa 6 Klasa 7 Klasa 8 Historia Znani naukowcy Maria Skłodowska-Curie Krzyżówkawg Agnieszkabaron7 Marie Curie - presentation Połącz w parywg Joanna36 Francuski Test- Maria Skłodowska-Curie Testwg Anntru0769 Klasa 3 Polski Maria Skłodowska-Curie Krzyżówkawg Annagrazi Klasa 4 Historia Maria Skłodowska-Curie Testwg Alohomora Klasa 4 Klasa 5 Historia Nauczanie języka polskiego jako obcego Ćwiczenia - Maria Skłodowska – Curie Znajdź paręwg Kapikapik Klasa 3 Historia Polski Maria Skłodowska Curie quiz Teleturniejwg Lszczygiel100 Klasa 3 Klasa 4 Klasa 5 Klasa 6 Klasa 7 Klasa 8 Maria Skłodowska-Curie Koło fortunywg Alina612 Maria Skłodowska-Curie Połącz w parywg Psoluchh Klasa 4 Historia Maria Skłodowska - Curie Porządkowaniewg Lucjaslota Maria Skłodowska-Curie Krzyżówkawg Jezierskiandrze Klasa 4 Maria Skłodowska - Curie Teleturniejwg Antosiaosinska Krzyżówka O Marii Skłodowskiej-Curie Krzyżówkawg Zpaszek545 Ćwiczenia - Maria Skłodowska - Curie Sortowanie według grupwg Kapikapik Klasa 3 Maria Skłodowska-Curie Testwg Bukowieckamarta nauka polskiego jako obcego Revision Marie Curie Odkryj kartywg Cut Dorośli Chemia Quiz Maria Skłodowska Curie Testwg Mszafranek129 Klasa 4 MARIA SKŁODOWSKA - CURIE Testwg Dwojakprzemysla Maria Skłodowska-Curie [Quiz] Testwg Checnadia2 Maria Skłodowska-Curie Odkryj kartywg Jakub326 Klasa 1 Klasa 2 Klasa 3 Klasa 4 Klasa 5 Klasa 6 Klasa 7 Klasa 8 Historia Polski MARIA SKŁODOWSKA-CURIE Labiryntwg Anna81 Poznaj Marię skłodowską-curie Labiryntwg Ameliakot1 Maria Skłodowska-Curie Odkryj kartywg U22255810 Maria Skłodowska -Curie Połącz w parywg Malgosiagosia66 Maria Skłodowska Curie Teleturniejwg Mucmartunia Zerówka Klasa 1 Klasa 2 Klasa 3 Klasa 4 Klasa 5 Klasa 6 Klasa 7 Klasa 8 Gimnazjum Dorośli Liceum Technikum Maria Składowska Curie Teleturniejwg Haniastruk Klasa 4 Klasa 5 Test Maria Skłodowska -Curie Testwg Balbinamartyna Maria Skłodowska - Curie - ćwiczenia Teleturniejwg Kapikapik Klasa 3 Polski Maria Skłodowska-Curie Krzyżówkawg Anetka Maria Skłodowskiej-Curie Prawda czy fałszwg Mucmartunia Zerówka Klasa 1 Klasa 2 Klasa 3 Klasa 4 Klasa 5 Klasa 6 Klasa 7 Klasa 8 Gimnazjum Dorośli Liceum Technikum Maria Skłodowska - Curie Brakujące słowowg Jabkowskanatali Technikum Maria Skłodowska Curie Testwg U11935399 Historia Legiony polskie - Maria Składowska - Curie Teleturniejwg Yuliagraczyk Maria Skłodowska -Curie polska noblistka Testwg Skmonika1 Klasa 4 Historia An amazing woman - Maria Skłodowska Curie Testwg Kasiamachniak Klasa 6 Angielski Macmillan Quiz o Mari Curie-Skłodowskiej Testwg Agataa2 KOŁO FORTUNY MARIA SKŁODOWSKA-CURIE Koło fortunywg Joakuta Klasa 3 Ciekawostki o Marii Skłodowskiej-Curie Znajdź słowowg Patikati2010 Klasa 3 Klasa 4 Klasa 5 Maria Skłodowskaj-Curie. Czas przeszły. Brakujące słowowg Bukowieckamarta nauka polskiego jako obcego Maria Skłodowska -Curie i fakty mało znane Losowe kartywg Bibliotecznykacik Co wiesz o Marii Skłodowskiej-Curie? Teleturniejwg Annmar5548 Dzień Nauki Polskiej Labirynt- klasa IV Maria Skłodowska Curie Labiryntwg Arturbandura Julia Nowak_Quiz o Marii Skłodowkiej-Curie Testwg Julia270 Klasa 6 Polski Podsumowanie lekcji o Marii Skłodowskiej-Curie Testwg Art124 Klasa 3 Polski Życiorys Marii Skłodowskiej-Curie. Czas przeszły. Brakujące słowowg Teashare Polski jako obcy Byli sobie wynalazcy - Maria Skłodowska-Curie O rety! Krety!wg Historyczka Maria Skłodowska-Curie- dla klasy 4a dzieci z Ukrainy Testwg Katyu14 Brainy 6 An amazing woman Maria Skłodowska Curie miiraga Połącz w parywg Miiraga Klasa 6 Angielski Tadeusz Kościuszko, Romuald Tragutt, Józef Wybicki, Maria Curie Karty flashwg Patrycja30 Klasa 4 Historia Krzyżówka o Marii Skłodowskiej-Curie Martyna S. VI b Krzyżówkawg Marti2444 Klasa 6 Polski 4 klasa historia 3 dział (legiony polskie,romulad traugutt i powstanie styczniowe,maria skłodowska curie) Krzyżówkawg Runketajana Klasa 4 Historia W diagramie zaznacz 10 słów, które kojarzą się z Marią Skłodowską-Curie. Ułożone są pionowo, poziomo i na skos. Znajdź słowowg Agalinde12 Klasa 4 Historia Marie Curie la vie Połącz w parywg Saraperri51 Secondaria Primo Grado Secondaria Secondo Grado Francese

maria skłodowska curie prezentacja dla dzieci